Wygiełzów to niewielka wieś w Małopolsce, położona niecałe 50 km od Krakowa. Choć z pozoru spokojna i niepozorna, kryje prawdziwy skarb kultury regionu – Muzeum Małopolski Zachodniej z niezwykłym Parkiem Etnograficznym Krakowiaków Zachodnich, znanym też jako Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie. To miejsce, w którym czas zwalnia, a drewniane chałupy, dwory i spichlerze opowiadają historie sprzed wieków.
Wygiełzów i zamek Lipowiec – historia w sercu Małopolski
Malowniczo położony Wygiełzów, w sąsiedztwie ruin zamku Lipowiec, to punkt obowiązkowy dla miłośników historii Małopolski. Wzgórze zamkowe i urokliwy skansen tworzą wyjątkowy krajobraz, w którym można dosłownie dotknąć przeszłości. Wzgórze z zamkiem Lipowiec było niegdyś siedzibą biskupów krakowskich, a dziś jego ruiny stanowią malownicze tło dla ekspozycji etnograficznej muzeum.
Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie – skansen z duszą
Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie to instytucja kultury województwa małopolskiego. Budowę skansenu rozpoczęto w 1968 roku, a jego celem było ocalenie od zapomnienia drewnianej architektury regionu – od Chrzanowa po Alwernię i Tenczynek. Dziś ekspozycja obejmuje ponad 25 zabytkowych obiektów, które tworzą tzw. Park Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich.
Na zwiedzających czekają tu zagrody chłopskie z sadami, młyn wodny z Sadka, olejarnia z Dąbrowy Szlacheckiej czy karczma z Minogi – każda z nich przywrócona do życia z niezwykłą dbałością o detale. Spacerując po parku, można zajrzeć do wnętrza domów z Chrzanowa z 1804 roku, Kościelca z 1798 roku czy Przegini Duchownej z 1862 roku, które zachowały oryginalne wyposażenie wnętrz.
Dwór z Drogini z 1730 roku – perła skansenu
Jednym z najcenniejszych obiektów jest modrzewiowy dwór z Drogini z 1730 roku. Ten piękny budynek w konstrukcji zrębowej jest doskonałym przykładem szlacheckiej architektury z XVIII wieku. Obejmuje pięć sal, w tym sypialnię, gabinet i pokój rezydentki. Wnętrza zachwycają oryginalnym wyposażeniem i subtelną polichromią.
Warto wiedzieć, że dwór został przeniesiony z zalanej wsi Drogini (nieopodal Dobczyc), która zniknęła pod wodami zbiornika retencyjnego. Dziś stanowi serce muzealnej ekspozycji i jedno z najczęściej fotografowanych miejsc w skansenie.
Architektura i codzienność Krakowiaków Zachodnich
W Parku Etnograficznym w Wygiełzowie można zobaczyć typowe dla regionu budownictwo drewniane – chałupy, stodoły, spichlerze i wiejskie studnie. Wiele z nich prezentuje charakterystyczny układ z częścią mieszkalną i gospodarczą pod wspólnym dachem. Nie brakuje też kościoła z Ryczowa z 1623 roku – ośmiobocznego, drewnianego zabytku z zachowanym wyposażeniem sakralnym.
Cała ekspozycja ukazuje codzienne życie mieszkańców wsi – od pracy w polu po domowe obowiązki i przygotowania do świąt. Co więcej, wiosną i latem w muzeum regularnie odbywają się pokazy dawnych rzemiosł, warsztaty zielarskie i kulinarne, a także tradycyjne festyny i jarmarki.
Festiwale i wydarzenia w Wygiełzowie
Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie tętni życiem przez cały rok. Szczególną popularnością cieszą się wydarzenia cykliczne, takie jak Festiwal Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich, Święto Chleba czy Jarmark Tradycji. To właśnie wtedy park ożywa muzyką, zapachem świeżego pieczywa i dźwiękiem skrzypiec. Odwiedzający mogą spróbować lokalnych potraw, nauczyć się dawnych technik rzemieślniczych i poznać folklor zachodniej Małopolski z bliska.
Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie – żywa lekcja historii
Ten niezwykły nadwiślański park etnograficzny to coś więcej niż skansen. To miejsce, które łączy historię z edukacją i wypoczynkiem. Dla rodzin z dziećmi to idealna okazja, by pokazać najmłodszym, jak wyglądało życie na dawnej wsi. Dla pasjonatów historii – bezcenne źródło wiedzy o kulturze Krakowiaków Zachodnich.
W sąsiedztwie muzeum znajdują się również ruiny zamku Lipowiec, do którego prowadzi malownicza ścieżka. Dlatego warto zaplanować cały dzień w Wygiełzowie – zaczynając od wizyty w parku etnograficznym, a kończąc spacerem na zamek z panoramą nadwiślańskiej doliny.
Dlaczego warto odwiedzić Wygiełzów?
To jedno z niewielu miejsc w Małopolsce, gdzie można jeszcze poczuć ducha dawnej wsi. Tu zobaczysz, jak wyglądało życie sprzed 200 lat. Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie to podróż w czasie – spokojna, autentyczna i pełna emocji.
Zapach drewna miesza się tu z dźwiękiem dzwonów z kościółka z Ryczowa. Między starymi spichlerzami można niemal usłyszeć echo dawnych rozmów i pracy w polu. Jeśli chcesz zobaczyć prawdziwą Małopolskę – tę z duszą, tradycją i historią – Wygiełzów i Zamek Lipowiec to miejsce, które naprawdę warto odwiedzić.
